Değerli meslektaşlar
Dün sabah bir yandan Facebook’tan gelen haberler öte yandan konuyla ilgili olduğumu bilen çeştili sebeplerle resmi gazeteyi takip eden arkadaşlarımın haberleri sayesinde yeni yönetmeliği incelemeye başladım. Tam da bir yurtdışı turunun öncesine rasltaması konuya ayıracak zaman sorunu yaratsa da birkaç saat önce yeni yönetmeliği eskisi ile karşılaştırarak okumayı bitirdim. Bu metinde okumayı seven meslektaşlarımla neler gözlemlediğimi paylaşmak isterim.
Herşeyden önce kısa bir özet yapıp elimizde neler var sağlıklı bir karşılaştırma için bakalım;
Öncelikle Resmi Gazete’de 22.06.2012 tarihindeki 28331 sayılı nüshasında yeralan 6326 numara ile 7.6.2012 günü kabul edilen TURİST REHBERLİĞİ MESLEK KANUNU adı ile maruf bir kanunumuz var.http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120622-2.htm Sadece genel kurallar, ilkeler bütünü olarak hazırlanan kanunun nasıl uygulanacağına dair bir yönetmelik gerekiyordu ve birileri bizim için bir yönetmelik hazırlamıştı. Resmi Gazete’nin 23.02.2013 Tarihli 28568 sayılı nüshasında yeralan http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/02/20130223-10.htm yönetmelik yayımlandıktan sonra Anayasa Mahkemesi’nin 2012/95 Esas 2013/9 Karar Sayılı Kararı ile Anayasa’nın 135. maddesine aykırı olan Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın, yönetmelik düzenleme yetkisinin kaldırılmasına karar verilerek, düzenleme yok oldu/sayıldı.
Hal böyle olunca mezun öğrencilerin girmesi gereken sınavlardan tutun da ruhsatname almaya hak kazananların belgelerini alamamasına kadar sıradan nakil işlemlerinde bile geçici bir duraksama yaşandı. Ve nihayet dün (26 Aralık 2014) itibariyle yayımlanan 29217 sayılı nüshadaki yeni yönetmeliğimiz ile işleyiş devam edecek. http://inisiyatif.blog.com/2014/12/26/turist-rehberligi-meselek-yonetmeligi-26-aralik-2014/
En çok dikkat çekenler ve Yönetmeliğin I ve II Bölümleri
Değerli Meslektaşlar,
Eski ve yeni yönetmelikleri karşılaştırdığımızda herşeyden önce kimi maddelerin ve çoğunlukla da fıkraların ilgili oldukları başlıklara yerleştirildiğini görüyoruz. Kullanılan dilde kat’i suretle bir iyileşme var. 67 maddenin yanısıra 9 geçici maddeden oluşan bir önceki, yerini 71 maddenin yanısıra 3 geçici maddeli bugünkü yönetmelik olarak değişti. Bazı konular maddeleşirken bazı fıkralar yer değiştirmiş ama bölümler aynı. Kısaca bahsetmek gerekirse bölümlerden, Birinci bölümün adı “Amaç, Kapsam, dayanak ve Tanımlar” ifadesine daha önce bahsi geçmeyen “dayanak” eklenmiş. İlk yönetmeliği hazırlayanların unuttuğu dayanağımız yenisinde yazılı. Diğer beş bölümün isimleri aynı, sertifika programı, meseleğin icrası, koruması – disipilin – denetleme işlemleri, mesleki kuruluşlar ve çeşitli hükümler.
Tümüyle özen gösterildiği çok açık. Bu minvalde emeği geçenlere şahsım ve meslektaşlarım adına teşekkür ederim.
İlk akla gelenler
Sırayla gidersek ilk dikkatimi çeken, ısrarla zikredilen ve küçük harfle yazılan “birlikler” kelimesinin “Birlik” olarak değişmiş olmasıydı. Ve yine tanımlar başlığında (d) bendinde Birlik olarak TUREB zikredilmiş.
En dramatik değişikliği ise son (eski 67. yeni 71.) maddede görüyoruz, şöyle ki;
Eski: MADDE 67 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Kültür ve Turizm Bakanı yürütür.
Yeni: MADDE 71 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Turist Rehberleri Birliği Yönetim Kurulu yürütür.
İşte herşey bununla ilgiliydi, oto yönetim. bunun dışındaki değişiklikler de çok önemli. değineceğim ancak bugünün anafikri “artık kendi kendimizi ahbap çavuş ilişkileri yumağından çıkarıp çağdaş seviyede kabul edilebilir demokratik ve etik değerlere sahip yönetimlere ihtiyacımız olduğudur” laf arasında yeni yönetmelikte etik ile ilgili bend/fıkraların neredeyse iki katına çıktığı bilmenizde fayda var. Bir yer daha var bu kadar fıkra artışının yaşandığı ona başka bir gün değineceğim.
Tanımlar başlığı altında çalışma kartlarına ilişkin
Eski: d) Çalışma kartı: Eylemli turist rehberlerine, kayıtlı oldukları oda tarafından bir yıl süreyle geçerli olmak üzere mesleği fiilen icra edebileceklerine ilişkin verilen ve rehberlik hizmeti verilmesi esnasında görünür bir şekilde taşınan izin belgesini,
Yeni: e) Çalışma kartı: Birlik tarafından basılan ve eylemli turist rehberlerine, kayıtlı oldukları oda tarafından bir yıl süreyle geçerli olmak üzere mesleği fiilen icra edebileceklerine ilişkin verilen izin belgelerini,
Yukarıdaki değişiklik olurken diğer taraftan Kanun’un 5(1)(a)(2) bendinde “Meslek icra edilirken çalışma kartının görünür şekilde taşınmaması uyarı cezası gerektirir” hükmünün yanısıra Yeni yönetmeliğin 28. Maddesi (4) de ise şu ifade yeralmaktadır “Turist rehberliği mesleğini icra ederken turist rehberi, çalışma kartını göğüs hizasında gözle görülür şekilde taşımalıdır.” ifadelerini hatırda tutmakta fayda var.
Sertifika programlarına ilişkin göze batanlar
Sertifika programının tüm işleyişi (o) , sınav hakkı ve yeterlilik sınırının 75 olarak belirlendiğini görüyoruz. Daha önce bu rakam 80 idi. (s)
4. Maddenin 5.Fıkrasında bir yenilik var eskisine göre, yeni bir bent eklenmiş. Kursların açılması için Birlik ve Türsab anlaşamazlar ise Bakanlığın Birlik’ten talep etmesi halinde(bölgesel olmak kaydıyla) program işlemi başlatılır deniyor.
6.maddede (c) bendinde diplomalarını yabancı ülkelerde almış olanların denklik işlemlerinin nasıl olacağına yer verilmiş olması bir başka yenilik.
7. maddede (b) (ç) (d) bentlerinde başvurularda kullanılacak fotoğraflar için son altı ay şartı getirilirken aynı şekilde mavikartlılara da açıklık getiriliyor ve başvuru belgesi olarak iletişim bilgileri ile yerleşim belgesi şartı getiriliyor.
8. Maddede sınav komisyonlarının nasıl şekilleneceği netleştirilmiş. Yedek üyelik düşünülmüş, Genel Kültür sınavını 2 rehber (8 yıl eylemli şartı aranan) ve 1 akademisyenden oluşan komisyon yaparken beni en çok gülümseten yenilik ile karşılaştım. Bu komisyona mülakat sınavında eski yönetmelikte TÜRSAB’tan bir görevli dahil edilirken yeni yönetmelikte bir psikiyatr ve bir de klinik psikolog eklenmiş. Bu işte benim en beğendiğim değişikliklerden biri olmuş. (6) Sınavların dijital katıylarının bir önceki yönetmelikte 5 yıl iken 1 yıla indirilmiş.
9.Maddede okutulacak dersler detaylandırılmış. Ders saati 700 olarak kalırken ders sayısı 16’ya çıkmış. Mesela Arkeoloji ve Müzecilik birbirinden ayrı iki ders olmuş, Mitoloji atık tek ders olurken İkonografinin Sanat Tarihi ile birlikte verilmesi uygun görülmüş. Dinler Tarihi ve Sosyolji dersleri birbirinden ayrılmış ancak bizim bahtsız Sosyoloji, Turizm Sosyolojisine dönüşmüş. Hoşuma gitmeyen bir tek bu var samimiyetle söylemek gerekirse. Bir de Felsefe eklemek şarttı.
Eski 13. maddede bulunan (1)(A)(3) maddesi kaldırılmış
14. maddede ise ülkesel ruhsatname için gereken yurtturu gün sayısı 45’den 36’ya indirilmiş. Bölgesel turlarda ise 8’den 6’ya çekilmiş. Üniversitelerde okuyanların yurtturuna katılabilmesi için gereken minimum kredi sayısı %75’den %50’ye indirilmiş. Bu da demek oluyor ki bu bölümlerde okuyan meslektaş adayları meslek ile daha erken tanışabilecekler.
Yönetmelik Bölüm III – Mesleğin İcrası
25. Maddede acenta kapsamına girmeyen işler tanımlanmış, Ruhsatname almadan rehberlik yapanların 1618 sayılı TURSAB kanununa göre değil kendi kanununa göre işlem yapılacağı ifade edilmiş.
Etik
ESKİ YÖNETMELİK MADDE 29 -YENİ 30-
(1) Turist rehberleri, mesleğin icrasında;
a) Kültür, tarih ve turizm bilincine sahip olmak,
b) Yasal kurallara ve hizmet standartlarına uygun davranmak,
c) Dürüst, tarafsız, insan ve toplum değerlerine saygılı ve nezaketli olmak,
ç) Güvenilir ve sorumluluk sahibi olmak,
d) Görev ve yetkilerini haksız çıkar sağlamak amacıyla kullanmamak,
e) Tarihi, kültürel, doğal varlıkları ve çevreyi korumak,
f) Görev ve yetkisi dışında veya gerçek dışı beyanda bulunmamak, kişilere ve gruplara karşı her türlü ayrımcılıktan kaçınmak,
g) Mesleğin güven ve saygınlığını zedeleyici tutum ve davranışlardan özenle sakınmak, zorundadır.
Şeklinde olan eski yönetmeliğin 29. Maddesi yeni yönetmelikte 30. Madde olarak karşımıza çıkıyor ve yukarıdakilere dokunmadan aşağıdakileri ekliyor.
ğ) Meslektaşları arasında haksız rekabete yol açacak her türlü tutum ve davranışlardan kaçınmak,
h) Kişisel politik, ekonomik ve sosyal görüşlerini genel görüş olarak açıklamamak,
ı) Hediye alma ve menfaat sağlama yasağına uymak,
i) Meslekten geçici men veya meslekten çıkarma cezası almış olması durumunda çalışma kartını tebliğ belgesinde belirtilen süre içinde teslim etmek.
Rehberin Turlarda şahşi reklamını yapmak
Eski: 33 Madde 1ç)
Reklam ve tanıtım; görsel, yazılıveya elektronik yolla ilan vermek, kendine ait web sayfası kurmak, başkalarına ait web sayfalarında ilan vermek veya tura katılanlara broşür dağıtmak suretiyle yapılabilir.
Yeni: 35 Madde 1ç)
Reklam ve tanıtım; görsel, yazılı veya elektronik yolla ilan vermek, kendine ait web sayfası kurmak, başkalarına ait web sayfalarında ilan vermek suretiyle yapılabilir. Ancak turist rehberliği hizmetinin sunulması sırasında reklam ve tanıtım yapılamaz.
Yurtdışı turlarla ilgili olan tek bend kaldırışmış. Eski 34 (2) nin yeni yönetmelikte olmayışına üzüldüm. “ yurtdışını kapsayan paket turlarda turist rehberi görevlendirilmesi halinde, günlük tur için belirlenen en yüksek taban ücreti baz alınarak yurtdışı ücreti tespit edilir.”
Madde 36’da ilk cümlede geçen “birliklerin” ifadesine anlam verememiştim. Ancak gelen bir bilgilendirme neticesinde bu ifadenin gelecekte kurulması mümkün başka bir birlik ihtimalinin gözönüne alındığını öğrendim.
Yönetmelik Bölüm 4 – Mesleğin Korunması Disiplin ve Denetleme Bölümü
Yeni 40. maddede (2) Kanun kapsamı dışında hangi ad altında olursa olsun turist rehberliği niteliğinde bir faaliyet yürütülmesine hak kazandıracak eğitim programları düzenlenemez veya belge verilemez. Bu hükme aykırı hareket edenler hakkında Bakanlık tarafından fiilin ağırlığı ile süresi dikkate alınarak beşbin Türk Lirasından onbeşbin Türk Lirasına kadar idari para cezası uygulanır. Bu fiillerin işlenmesi durumu mesleğe engel hâl oluşturur. Kısmında yeni olan ise para cezaslarının belirtilmiş olması yenilik. Ayrıca (6) ve (7) bentler eklenmiş.
Yeni 41. Madde eskiden 9 fıkra iken en başta bahsettiğim ilgili metnin ilgili yere konması sonucu 18 fıkraya yükseliyor. Yine bu maddede Denetim işleri Rehberlerin kontrolüne bırakılmış. Eski yönetmelikte zikredilen “TURSAB talepleri öncelikle dikkate alınır” ifadesi kaldırılmış. Yine Eski 39(8) de TURSAB görüşleri sorulur kısmı artık yok.
43.maddede (2)(b) Daha önce Turist rehberliği faaliyetini icra ederken uyarma ve kınama cezasını gerektiren hallerde bulunduğu tespit edilen turist rehberine, Birlik disiplin kurulu tarafından, varsa delilleriyle birlikte yazılı savunmada bulunması için verilen süre 30’dan 15 güne iniyor.
Yine meslekten geçici ve sürekli men cezaları eski yönetmeliğe göre oldukça net ifade edilmiş. Eski yönetmelikte durumu değerlendiren kişi/kişilerin kontrolüne bırakılan cezalandırma hükümleri kişisel kannatlerin etkisinden uzaklaştırılmış. Yine edindiğim bir bilgi sonucu 45madde (1)(c) bendinde netleştirilen “Turizm meslek kuruluşlarına, yöneticilerine, çalışanlarına veya mesleğe karşı güven ve itibarı zedeleyecek veya turizme zarar verecek nitelikte haksız söz ve davranışlarda bulunulması halinde, dört aydan altı aya kadar meslekten geçici men edilmesi” ifadesinin asıl nedeni kanunun 5.maddesi (1)(c)(5) hükmü. Bu ifade kanunda geçtiğinden ve yanlış ellerde yanlış sonuçlar doğurabileceği ihtimali bu konuda hassas olunmasına neden olmuş.
Yönetmelik Bölüm 5 – mesleki kuruluşlar
Organ üyesi olunmasını düzenleyen maddede hoş bir yenilik var,
61 Madde (3) “Organ üyeleri; organ üyeliklerine seçim dışında, kendilerini, eşlerini veya üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarını ilgilendiren konuların görüşüldüğü toplantılara katılamaz ve oy kullanamazlar. Bu hâllerde toplantı çoğunluğu sağlanamazsa yedek üyeler sırasıyla davet edilerek toplantı çoğunluğu sağlanır.”
63. Madde (2) ise bize oda seçimleriyle ilgili bildiğimiz herşeyi unutturuyor. Artık seçimler sonbaharda. Benim de inisiyatif buluşmalarından gözlemlediğim sonbahar aylarında çoğu meslektaşın oy kullanabilecek yakınlıkta olduğu idi. Dilerim bu maddeden de güzel bir sonuç alırız. Bakın ilgili metin söyle “Yeni kurulan odalar ile Birliğin ilk olağan genel kurul toplantıları hariç olmak üzere, olağan genel kurul toplantıları yönetim kurulu tarafından yapılacak çağrı üzerine üç yılda bir yapılır. Oda genel kurullarının olağan toplantıları Kasım veya Aralık ayında, Birlik genel kurulunun olağan toplantıları ise Şubat veya Mart ayında yapılır. Olağan toplantı çağrısı, toplantı tarihinden en az on beş gün önce meslek kuruluşunun resmi internet sitesinde…”
64.madde de genişletilmiş ve sosyal tesislerin kurulması ile işletilmesine olanak tanınmış.
67.Madde (4) de ise içimizi rahatlatan bir ifade var. şimdi dileyenler diledikleri kadar hesapları saklayıp kılıfına uydurmaya çalışsınlar bu madde ezber bozacak. “ Birlik, görevlendirilecek yetkili personel eliyle, kendisine üye odaların her türlü iş, işlem, faaliyet ve hesaplarını denetleme yetkisini haizdir. Birlikçe görevlendirilen yetkili personele denetim esnasında istenilen her türlübelge, bilginin sunulması, talep edilmesi halinde birer örneğinin verilmesi zorunludur”
Bu yönetmeliğin hazırlanmasında emeği geçen tüm meslektaş ve danısmanları kutlarım.
